So Sánh Các Loại Van Công Nghiệp: Van Bi, Van Cầu, Van Cổng – Khi Nào Nên Dùng?

Trong thế giới đường ống công nghiệp, van đóng một vai trò thiết yếu như những người “gác cổng”, kiểm soát dòng chảy của mọi loại lưu chất. Tuy nhiên, thị trường lại có vô số loại van khác nhau, trong đó van bi, van cầu, và van cổng là ba loại phổ biến nhất. Dù đều có chức năng đóng/mở, nhưng cấu tạo, nguyên lý hoạt động và ứng dụng của chúng lại hoàn toàn khác biệt.

Việc lựa chọn sai loại van có thể dẫn đến sụt áp, ăn mòn, giảm hiệu suất và thậm chí là gây mất an toàn cho toàn bộ hệ thống. Bài viết này sẽ đi sâu vào việc so sánh các loại van công nghiệp này, giúp bạn hiểu rõ ưu nhược điểm và đưa ra quyết định lựa chọn chính xác nhất.

1. Van Bi (Ball Valve)

• Là gì? Van bi là loại van có bộ phận đóng/mở là một quả bi kim loại rỗng được khoét lỗ xuyên tâm.
• Nguyên lý hoạt động: Khi tay gạt xoay một góc 90 độ, lỗ của quả bi sẽ thẳng hàng với đường ống (mở hoàn toàn) hoặc vuông góc với đường ống (đóng hoàn toàn).
• Ưu điểm:
  • Đóng/mở cực nhanh: Chỉ cần xoay 1/4 vòng.
  • Độ kín tuyệt đối: Khả năng làm kín rất tốt ở vị trí đóng.
  • Tổn thất áp suất thấp: Khi mở hoàn toàn, lỗ van gần như bằng đường kính ống, không gây cản trở dòng chảy.
  • Bền bỉ, tuổi thọ cao.
• Nhược điểm:
  • Không phù hợp để tiết lưu (điều chỉnh dòng chảy): Việc mở van ở vị trí nửa vời sẽ khiến dòng chảy xói mòn quả bi và vòng đệm, gây hỏng hóc nhanh chóng.
• Ứng dụng tiêu biểu: Lý tưởng cho các ứng dụng chỉ yêu cầu đóng/mở hoàn toàn (ON/OFF) như đường ống cấp nước, dẫn khí, hóa chất…

2. Van Cầu (Globe Valve)

• Là gì? Van cầu là loại van có đĩa van (plug) hình côn hoặc đĩa phẳng di chuyển lên xuống, vuông góc với một vách ngăn (seat) bên trong thân van có hình dạng quả cầu.
• Nguyên lý hoạt động: Khi xoay tay vặn, đĩa van sẽ từ từ di chuyển ra xa hoặc tiến lại gần vách ngăn, tạo ra một khe hở để điều chỉnh lưu lượng dòng chảy.
• Ưu điểm:
  • Khả năng tiết lưu TUYỆT VỜI: Đây là ưu điểm lớn nhất, cho phép điều chỉnh lưu lượng một cách cực kỳ chính xác.
  • Đóng kín tốt.
• Nhược điểm:
  • Tổn thất áp suất rất lớn: Do dòng chảy phải thay đổi hướng liên tục khi đi qua van.
  • Đóng/mở chậm: Cần xoay nhiều vòng.
  • Giá thành cao hơn và cấu tạo phức tạp hơn van bi.
• Ứng dụng tiêu biểu: Bắt buộc cho các hệ thống cần điều chỉnh lưu lượng như đường ống hơi nước, hệ thống làm mát, đường dẫn nhiên liệu…

3. Van Cổng (Gate Valve)

• Là gì? Van cổng là loại van có đĩa van (gate) là một tấm phẳng di chuyển lên xuống như một cánh cổng, cắt ngang qua dòng chảy.
• Nguyên lý hoạt động: Khi xoay tay vặn, cánh cổng được kéo lên hoàn toàn khỏi dòng chảy (mở) hoặc hạ xuống hết cỡ để chặn dòng chảy (đóng).
• Ưu điểm:
  • Tổn thất áp suất gần như bằng 0: Khi mở hoàn toàn, không có gì cản trở dòng chảy, lý tưởng cho các đường ống chính.
  • Phù hợp cho cả hai chiều dòng chảy.
• Nhược điểm:
  • Đóng/mở rất chậm: Cần xoay rất nhiều vòng.
  • Khả năng tiết lưu cực kỳ kém: Mở van một phần sẽ gây ra rung động và ăn mòn nhanh chóng cánh cổng.
  • Kích thước lớn, cồng kềnh.
• Ứng dụng tiêu biểu: Dùng làm van cách ly (isolation valve) trên các đường ống chính, những nơi ít khi vận hành và yêu cầu dòng chảy thẳng, không bị cản trở.

Bảng So Sánh Tổng Quan

Kết Luận: Khi nào nên sử dụng?

Không có loại van nào là “tốt nhất” cho mọi ứng dụng. Việc lựa chọn phụ thuộc hoàn toàn vào nhu cầu của bạn:

• Cần đóng/mở nhanh và thường xuyên? → Chọn Van Bi.
• Cần điều chỉnh lưu lượng dòng chảy một cách chính xác? → Chọn Van Cầu.
• Cần một van cách ly trên đường ống chính, ít vận hành và yêu cầu dòng chảy không bị cản trở? → Chọn Van Cổng.
• 

Tại Tân Trường Giang, chúng tôi cung cấp đầy đủ các loại van công nghiệp và sẵn sàng tư vấn kỹ thuật để giúp bạn lựa chọn đúng sản phẩm, đảm bảo hiệu quả và tối ưu chi phí cho hệ thống của mình